Κοινή ανακοίνωση και κάλεσμα εργατικών σωματείων
8η Μαρτίου: ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες.
Ευκαιρία κατανάλωσης και ημέρα εμπορικών προσφορών; ΟΧΙ. Η 8η Μαρτίου είναι
ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες που βιώνουν, ακόμα και σήμερα, την εκμετάλλευση,
την κοινωνική καταπίεση, τις διακρίσεις λόγω του φύλου τους, την σεξουαλική
παρενόχληση και κακοποίηση. Η 8η Μαρτίου είναι ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες
που αγωνίζονται να ζήσουν αξιοπρεπώς. Ένας αγώνας που δε σταματά!
Ιστορικά Στοιχεία
Η μέρα αυτή γιορτάστηκε πρώτα στις ΗΠΑ και
σταδιακά και σε άλλες χώρες μέχρι την υιοθέτησή της από τα Ηνωμένα Έθνη το
1975. Η πρωτοβουλία για τον εορτασμό της ανήκει στο Σοσιαλιστικό Κόμμα Αμερικής
στις αρχές του 20ου αιώνα, ωστόσο οι ρίζες της απλώνονται ως τις αρχές του 19ου
αιώνα και συνδέονται με μαζικές και μαχητικές απεργίες γυναικών – εργατριών των
μεγάλων βιομηχανικών κέντρων της εποχής σε Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ και άλλες χώρες.
Τα αιτήματα ήταν καλύτερες συνθήκες δουλειάς, αξιοπρεπείς μισθοί και μικρότερα
ωράρια. Στην Ελλάδα, η πρώτη απεργία εργατριών έγινε στις 13 Απριλίου του 1892,
από τις υφάντρες του δεύτερου εργοστασίου υφαντουργίας των Αδελφών Ρετσίνα,
στον Πειραιά. Παράλληλα σε αυτές τις εργατικές διεκδικήσεις είναι σημαντικό να
αναφέρουμε και το ευρύ και μαζικό κίνημα για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών ανά
τον κόσμο. Στην Ελλάδα οι γυναίκες ψήφισαν πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές, χωρίς
περιορισμούς και προϋποθέσεις, το 1956.
Σήμερα
«Πως τα καταφέρνετε και συνδυάζετε δουλειά και
οικογένεια;»
Αυτή είναι η ερώτηση που απευθύνεται, ακόμα και
σήμερα, σχεδόν αποκλειστικά στο γυναικείο κοινό. Η πατριαρχία είναι
ακόμα ισχυρή και η κοινωνία έχει να διανύσει πολύ δρόμο στον αγώνα της
διεκδίκησης για την ισότητα και την ισονομία.
Παρόλο που δεκάδες οργανώσεις, δίκτυα και
φεμινιστικά κινήματα υπέρ της ισότητας και της κατάργησης των διακρίσεων,
αγωνίζονται κινηματικά, υποστηρικτικά και ενημερωτικά, η θέση της γυναίκας σε
όλο το φάσμα της σύγχρονης κοινωνίας εξακολουθεί να είναι υποδεέστερη.
Οι στερεοτυπικές απόψεις για το
διαχωρισμό άνδρα-γυναίκας (π.χ. «οι γυναίκες ανατρέφουν τα παιδιά, ο άντρας
φέρνει τα λεφτά») δεν είναι αμβλυμένες, αλλά καθορίζουν την
καθημερινότητα της γυναίκας σήμερα, με την συσσώρευση πολλαπλών ρόλων. Κάτω από
τις σύγχρονες επισφαλείς εργασιακές συνθήκες, η ευάλωτη θέση των γυναικών στο
εργασιακό τοπίο είναι έκδηλη με παραδείγματα (ισχυρά), όπως την πεποίθηση ότι
στη διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας από έναν άντρα και μια γυναίκα με τα ίδια
προσόντα, ο άντρας έχει περισσότερες πιθανότητες να προσληφθεί, ή τον
αποκλεισμό/απόλυση της γυναίκας ανάλογα με την οικογενειακή της κατάσταση (π.χ
πιθανότητα εγκυμοσύνης, κλπ).
Ειδικά σε μία περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης,
που οι γυναίκες βλέπουν να ακυρώνονται στην πράξη τα κεκτημένα δικαιώματά τους,
όπως η άδεια εγκυμοσύνης/λοχείας και η προστασία από την απόλυση,
περιθωριοποιούνται ευκολότερα, γίνονται αποδέκτες απολύσεων και οδηγούνται
μαζικότερα στην ανεργία. Ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών ήταν και είναι
πάντα μέρος του συνολικού αγώνα για τα εργατικά δικαιώματα. Το δικαίωμα
της ίσης αμοιβής είναι ένα ακόμα αίτημα που δεν έχει διευθετηθεί.
Κλείνοντας ένα χρόνο καραντίνας, «βλέπουμε»
συναδέλφισσες που εργάζονται από το σπίτι να μην παίρνουν τις άδειες ειδικού
σκοπού λόγω φόρτου εργασίας, με αποτέλεσμα να κλέβουν ώρες απ’ τον ύπνο για τη
δουλειά. «Είδαμε» συναδέλφισσες που έκαναν χρήση του δικαιώματος της άδειας
ειδικού σκοπού να μην έχουν ούτε μία διαθέσιμη ημέρα άδειας το καλοκαίρι, αφού
η κυβέρνηση αποφάσισε να χρεώσει τη μία στις τέσσερις ημέρες στην ετήσια άδεια.
Και παρατηρούμε τη γυναίκα, εργαζόμενη και μάνα, να επιβαρύνεται σωματικά και
ψυχολογικά για να συνδυάσει την τηλεργασία, τη φροντίδα των παιδιών, την
τηλε-κπαίδευση κ.ο.κ.
Η ενίσχυση των προστατευτικών διατάξεων
για τη γυναίκα, εργαζόμενη και μάνα, είναι αίτημα και άμεση ανάγκη.
Έμφυλη Βία
Η έμφυλη βία αποτελεί ένα καθημερινό, παγκόσμιο
φαινόμενο, που πλήττει στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων γυναίκες και
κορίτσια, ανεξάρτητα από την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, την εθνικότητα και
την κοινωνική τάξη. Για τις γυναίκες με επισφαλή θέση εργασίας, τις άνεργες,
φτωχές ή μετανάστριες, χωρίς οικονομική ανεξαρτησία και κοινωνική στήριξη, η
αναζήτηση βοήθειας γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Η βία αυτή έχει ένα ευρύ φάσμα
που μπορεί να ξεκινά από την παρενόχληση και τη λεκτική/ψυχική βία και να
φτάνει μέχρι τον βιασμό και την γυναικοκτονία. Η βία αυτή συναντάται οπουδήποτε,
από την οικογένεια μέχρι το εργασιακό περιβάλλον
Στη χώρα μας, περίπου 4000 βιασμοί
διαπράττονται ετησίως, δηλαδή περίπου 10 κατά μέσο όρο την ημέρα.
Παρόλα αυτά μόνο 200 περίπου καταγγέλλονται ετησίως.
Η Ελλάδα έχει τους χαμηλότερους δείκτες καταγεγραμμένων
βιασμών και καταγγελιών στην Ευρώπη με αποτέλεσμα οι δράστες να μένουν
ατιμώρητοι. Μια σειρά από εμπόδια και παραλείψεις εμποδίζουν τα θύματα να βρουν
τη δικαίωση, ενώ η ντροπή, ο φόβος και η προοπτική του δημόσιου
διασυρμού, το victim blaming αποτελούν από τους βασικότερους
παράγοντες που κάνουν τα θύματα να κρατούν το στόμα τους κλειστό. Ακόμα και στα
δικαστήρια γίνονται ερωτήσεις όπως, «Ανέβηκε στο σπίτι του δράστη με τη θέλησή
της; Περπατούσε μόνη τη νύχτα; Είχε πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους; Τι ρούχα
φορούσε;». Ένας ακόμα κυρίαρχος παράγοντας είναι το ζήτημα της συναίνεσης
και η απόδειξη της έλλειψής της. Η επιθυμία της γυναίκας όμως απλά δε
λογίζεται ως κριτήριο. Δεν αρκεί η μη συναίνεση. Πρέπει να αποδείξει με το σώμα
της ότι βιάστηκε, να κουβαλάει ισχυρά ίχνη βίας πάνω της. Ακόμα και
στις περιπτώσεις της τονικής ακινησίας, τα θύματα οφείλουν να αποδείξουν
ότι αντιστάθηκαν. Ας ξεκαθαρίσουμε το εξής. Οι διατάξεις για τα ανθρώπινα
δικαιώματα είναι σαφείς. Οτιδήποτε δεν περιέχει συναίνεση είναι βιασμός.
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, η χώρα μας διανύει
το δικό της #metoo. Είναι η περίοδος της επώνυμης καταγγελίας για σεξουαλική,
σωματική και ψυχική κακοποίηση από θύματα που έχουν υποφέρει είτε στον
εργασιακό χώρο, είτε στον οικογενειακό και φιλικό κύκλο. Τα όσα παρακολουθούμε
να διαδραματίζονται σε χώρους προβεβλημένους δε μας εφησυχάζουν. Η εργασιακή
έμφυλη βία προερχόμενη συχνά από σχέσης ιεραρχίας είναι καθημερινό φαινόμενο
και οι εργαζόμενες είναι απροστάτευτες σε καθεστώς εκβιασμού.
Κάθε θύμα είχε και έχει φωνή. Η πολιτεία
και η κοινωνία κωφεύουν για χρόνια. Τα αυτιά πρέπει να ανοίξουν ακόμα
περισσότερο, ο κλοιός του φόβου να σπάσει, τα δικαιώματα των θυμάτων οφείλουν
να μπουν μπροστά στα αιτήματα μας.
Στο σημείο αυτό δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε
το γεγονός πως τα φαινόμενα βίας έχουν ενταθεί λόγω της καραντίνας. Η
ενδο-οικογενειακή βία βάρεσε κόκκινο. Ειδικά κατά την διάρκεια του πρώτου
lockdown παρατηρήθηκε κατακόρυφη αύξηση των καταγγελιών από γυναίκες που
ήταν αναγκασμένες να μένουν στο σπίτι, σε ένα κακοποιητικό περιβάλλον.
Τέλος, καμία ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν έχει
συμπεριλάβει στο ποινικό της δίκαιο τη «γυναικοκτονία» ως αυτοτελές
έγκλημα, ακόμη και σήμερα. Μέσα στο τελευταίο χρόνο
καταγράφηκαν περισσότερες από 10 γυναικοκτονίες στην Ελλάδα μόνο. Το
έγκλημα της γυναικοκτονίας χαρακτηρίζεται παγκοσμίως από έναν υψηλό
σκοτεινό αριθμό. Τα ποσοστά που γνωστοποιούνται είναι απλώς ενδεικτικά της
κατάστασης και οι πραγματικοί αριθμοί είναι ακόμη μεγαλύτεροι.
Αυτοδιάθεση Τέλος,
θέλουμε να τονίσουμε τη σημασία της αυτοδιάθεσης και του αυτοελέγχου
των γυναικών σε σχέση με το σώμα τους και τη σεξουαλικότητά τους.
Υποστηρίζουμε αφενός το δικαίωμά τους να ελέγχουν την κύηση τους και την πιθανή
απόρριψή της χωρίς να υπόκεινται σε ψευδο-ηθικούς περιορισμούς, αφετέρου το να
εκφράζουν ή όχι την σεξουαλικότητά τους, χωρίς τους περιορισμούς ή τα
στερεότυπα που αξιώνει να επιβάλει η μάτσο αντρική ματιά και διάθεση για τα
γυναικεία σώματα. Σε μια εποχή που το συνταγματικό δικαστήριο της Πολωνίας έκρινε
αντισυνταγματικές τις αμβλώσεις λόγω προβλημάτων στην ανατομία του εμβρύου (οι
οποίες αποτελούν το βασικό λόγο για τις νόμιμες αμβλώσεις στη χώρα) και
η Ιερά Σύνοδος πήρε την απόφαση να καθιερώσει την ημέρα του αγέννητου
παιδιού, λαμβάνοντας και επίσημα θέση κατά των εκτρώσεων, αντιλαμβανόμαστε πως
κεκτημένα δικαιώματα αναθεωρούνται και πλήττονται καθημερινά.
Και φέτος
Κάθε 8η του Μάρτη συμμετέχουμε ενεργά στο πλαίσιο
των κινητοποιήσεων για μια παγκόσμια φεμινιστική απεργία. Φέτος έχουμε
ένα λόγο παραπάνω, ύστερα από το περιστατικό καταστολής στις 25 Νοεμβρίου.
Την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της βίας κατά των Γυναικών, το Υπουργείο
Προστασίας του Πολίτη και η κυβέρνηση συνέλαβαν τις
φεμινίστριες που συμμετείχαν σε συμβολικές δράσεις στην πλατεία Συντάγματος,
παρά το γεγονός ότι τηρούσαν τα μέτρα προστασίας για τον COVID-19, φορώντας
μάσκες και τηρώντας αποστάσεις. Την ίδια μέρα ο Υπουργός Κ. Χρυσοχοΐδης έγραψε
στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «εργάζονται κάθε μέρα του χρόνου για να
μείνει η βία κατά των γυναικών πίσω», και δημοσιοποίησε οδηγίες της Ελληνικής
Αστυνομίας για να μάθουμε πώς θα προστατευτούμε σε περίπτωση που βιώσουμε
έμφυλη βία.
Γιατί τελικά, σε μια εποχή όπου όλα
αμφισβητούνται, η μάχη για την άρση των έμφυλων διακρίσεων παραμένει πραγματικά
επίκαιρη.
Συμμετέχουμε στις συγκεντρώσεις για την
Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών
Δευτέρα 8 Μάρτη:
– 1.00 μ.μ. έξω από τo Υπουργείο Εργασίας
στη Σταδίου
– 5,30 μ.μ. στην πλατεία Συντάγματος
…………………………………………………………………………………………
Κλαδικά και Επιχειρησιακά Εργατικά Σωματεία:
– Σωματείο Εργαζομένων στη NOKIA
– Σωματείο Εργαζομένων στα Public
– Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου – Χάρτου –
Ψηφιακών Μέσων Αττικής (ΣΥΒΧΨΑ)
– Σύλλογος Μεταφραστών Επιμελητών
Διορθωτών (ΣΜΕΔ)
– Σωματείο Βάσης Εργαζομένων στις Μ.Κ.Ο.
– Σ.Β.Ε.Μ.Κ.Ο.
– Σωματείο Εργαζομένων Πλαισίου Αττικής
