Σε σχέση με την πρόσφατη διαμάχη γύρω από το νομοσχέδιο για
τη συλλογική διαχείριση και τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών, και μετά τις ανακοινώσεις
ποικίλων φορέων (εκδοτών, συλλόγων εκδοτών, δημοσιογράφων και του ΟΣΔΕΛ) γύρω
από αυτό, ο ΣΜΕΔ επιθυμεί να δηλώσει επιγραμματικά ότι:
1) Θεωρούμε καταρχήν εύλογο να υπάρχουν στην καταβολή
πνευματικών δικαιωμάτων εξαιρέσεις υπέρ των δημόσιων Πανεπιστημίων και των
δημόσιων βιβλιοθηκών, υπό τον όρο ότι εξασφαλίζεται στην πράξη ο δημόσιος
χαρακτήρας αμφότερων, πράγμα για το οποίο δεν κόπτονται (για να το θέσουμε
διακριτικά) ούτε το κράτος ούτε οι ιδιωτικοί φορείς. Ελλείψει αυτής της
προϋπόθεσης, οι «πύρινες» αντιπαραθέσεις περί εξαιρέσεων πανεπιστημίων και
βιβλιοθηκών δεν είναι παρά σκιαμαχίες, όπως και αποδείχθηκε τελικά με την
επίλυσή τους εντός ωρών.
2) Με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε, η κυβέρνηση ενσωματώνει
την αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία που εμπορευματοποιεί πλήρως τα πνευματικά
δικαιώματα, δίνοντας τη δυνατότητα ίδρυσης κερδοσκοπικών εταιριών (σε αντίθεση
με τις μη κερδοσκοπικές που υπήρχαν μέχρι τώρα – πλην ΑΕΠΙ), στις οποίες οι
δημιουργοί θα αναθέτουν ως πελάτες τη διαχείριση των δικαιωμάτων τους. Η
κατοχύρωση της πνευματικής ιδιοκτησίας μέσω της πλήρους εμπορευματοποίησής της
είναι χαρακτηριστική της κυρίαρχης αντίληψης περί ιδιοκτησίας (πνευματικής και
άλλης), στην οποία αντιτασσόμαστε σθεναρά.
3) Θεωρούμε τουλάχιστον περίεργο το γεγονός ότι στον ρόλο
των «δημιουργών» εμφανίζονται σε περίοπτη θέση οι σύλλογοι των εκδοτών (ΣΕΒΑ, ΣΕΒΚ, ΕΝΕΛΒΙ και
ΣΕΕΒΙ), οι οποίοι, τόσο σύμφωνα με τη νομοθεσία όσο και βάσει της κοινής λογικής,
δεν είναι δημιουργοί αλλά επιχειρηματίες που εκμεταλλεύονται τη δημιουργία
άλλων,
4) Αν οι εκδότες είναι τόσο ευαίσθητοι στο θέμα των
πνευματικών δικαιωμάτων, θα μπορούσαν να αρχίσουν επιτέλους να συμμορφώνονται με
το νόμο 2121/1993 και να αποδίδουν πραγματικά πνευματικά δικαιώματα στους
μεταφραστές: δικαιώματα που δεν θα υπολογίζονται σε ιλιγγιώδη ποσοστά τύπου
0,000...% επί της λιανικής τιμής πώλησης των βιβλίων και επομένως δεν θα
εξαντλούνται ανεξαιρέτως στην (αμφίβολη, ούτως ή άλλως) καταβολή μιας «ελάχιστης
εγγυημένης αμοιβής» για τη δουλειά μας.
5) Ελπίζουμε σε μεγαλύτερη διαύγεια εκ μέρους του ΟΣΔΕΛ,
π.χ. να κοινοποιήσει τι ποσοστό από τα έσοδά του πηγαίνει στους εκδότες και τι
ποσοστό πηγαίνει σε συγγραφείς και μεταφραστές, ιδίως μετά τις απανωτές
μειώσεις των δικαιωμάτων αναπαραγωγής για μεταφραστές, τα οποία έχουν φτάσει να
ανέρχονται στο κωμικό ποσό των 50 ευρώ μεικτά ανά έτος.
6) Είμαστε, τέλος, κάθετα αντίθετοι σε κάθε απόπειρα
ρύθμισης του καθεστώτος των πνευματικών δικαιωμάτων για μεταφραστές, όσο δεν θα
περιλαμβάνονται στους πνευματικούς δημιουργούς οι συνάδελφοι της λεγόμενης «τεχνικής
μετάφρασης» (που θεωρείται, ενάντια σε κάθε λογική, το αυτοματοποιημένο
αποπαίδι της «κανονικής», «λογοτεχνικής μετάφρασης), των οποίων η πνευματική
ιδιοκτησία καταληστεύεται προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε εμπορικές
μεταφραστικές μνήμες.
Το ΔΣ