Αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια τη σημαντική παρέμβαση του Σωματείου Βάσης Εργαζομένων σε ΜΚΟ (ΣΒΕΜΚΟ) αναφορικά με το «Σχέδιο Διακήρυξης Ηλεκτρονικού Ανοικτού Διεθνή Διαγωνισμού Παροχής Υπηρεσιών Διερμηνείας και Μετάφρασης» (sic: η διατύπωση, όπως και οι εννιά γενικές στη σειρά, ανήκουν στους συντάκτες του Σχεδίου…) στην Υπηρεσία Ασύλου, το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση (δείτε τη σχετική σελίδα) από την κυβέρνηση έως αύριο Τετάρτη, 13/1 (η διαβούλευση άνοιξε στις 29/12/2015): «βέλτιστες» διαδικασίες-εξπρές, καταμεσής των γιορτών, για ένα Σχέδιο έκτασης 189 σελίδων (δείτε το ολόκληρο εδώ), του οποίου η διαβούλευση δεν θα αριθμούσε μέχρι στιγμής κανένα «σχόλιο», αν δεν υπήρχε το ΣΒΕΜΚΟ…
Οι υπηρεσίες διερμηνείας και μετάφρασης στην Υπηρεσία Ασύλου έχουν εδώ και χρόνια έναν και μοναδικό πάροχο: τη ΜΚΟ «ΜΕΤΑδραση», με την οποία έχουμε ασχοληθεί εντόνως στο παρελθόν, τόσο ο ΣΜΕΔ όσο και –κυρίως– το ΣΒΕΜΚΟ. Είτε ο «Ηλεκτρονικός Ανοικτός Διεθνής Διαγωνισμός» που πρόκειται να… «διακηρυχθεί» ανανεώσει την αποκλειστικότητα αυτή (όπως είναι το πιθανότερο, κατά τα ειωθότα στα μέρη μας) είτε όχι, η παρέμβαση του ΣΒΕΜΚΟ θίγει καίρια σημεία στο Σχέδιο που δόθηκε στη δημοσιότητα, τονίζοντας την ανάγκη απόλυτης κατοχύρωσης των εργασιακών δικαιωμάτων των διερμηνέων (προπάντων) και μεταφραστών (δευτερευόντως) που θα εργαστούν στον μελλοντικό πάροχο/ εργολάβο. Η παράμετρος αυτή είναι επιτακτικό να τεθεί στο προσκήνιο, ιδίως τώρα που, μπροστά στα κύματα των προσφύγων και μεταναστών (έχουμε ήδη πει δυο λόγια για την κρατική διαχείριση του ζητήματος), το κράτος δηλώνει αποφασισμένο να «πιστοποιήσει» την κοινωνική αλληλεγγύη, θέτοντας υπό εντεινόμενο έλεγχο τις αυτοοργανωμένες δομές και τους αλληλέγγυους, με προφανή στόχο να τους απαγορεύσει να μπλέκονται στα πόδια των επίσημων, και πλουσιοπάροχα επιχορηγούμενων, εμπόρων της «αλληλεγγύης».
Παραθέτουμε απλώς μερικά νούμερα:
• 3 έως 5 εκατομμύρια ευρώ κοστολογείται η παροχή υπηρεσιών διερμηνείας και μετάφρασης στην Υπηρεσία Ασύλου, για ένα διάστημα 20-30 μηνών.
• 144.000 είναι οι προβλεπόμενες ώρες διερμηνείας (ο προβλεπόμενος όγκος μεταφράσεων είναι αντιθέτως υποτυπώδης: κάπου 30.000 λέξεις) για το διάστημα αυτό, ή 18.000 οκτάωρα, όπως διευκρινίζει το Σχέδιο.
• Σύμφωνα με τα παραπάνω (προϋπολογισμός-ώρες εργασίας), για ένα υποθετικό μεροκάματο που θεωρείται «αξιοπρεπές» στις μέρες μας, της τάξης λ.χ. των 30 ευρώ, δηλαδή για μηνιαίο μισθό 700-750 ευρώ, ο πάροχος/εργολάβος αναμένεται να καταβάλει κάπου μισό εκατομμύριο ευρώ στους διερμηνείς, από τα 3-5 εκατομμύρια που θα εισπράξει. Ίσως τα υπόλοιπα να τα διοχετεύσει στις «42.800 ανθρωποώρες προγραμματισμού/ συντονισμού/ εποπτείας», όπως το θέτει το Σχέδιο, αλλά φυσικά τίποτα δεν είναι βέβαιο…
Εν αναμονή της συνέχειας της διαδικασίας, ας δοθεί η δέουσα σημασία στο κείμενο της παρέμβασης του ΣΒΕΜΚΟ:
Από το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το Σχέδιο Διακήρυξης Ηλεκτρονικού Ανοικτού Διεθνή Διαγωνισμού Παροχής Υπηρεσιών Διερμηνείας και Μετάφρασης στην Υπηρεσία Ασύλου. Ακολουθεί η παρέμβαση του ΣΒΕΜΚΟ στη δημόσια διαβούλευση, όπως κατατέθηκε ήδη στο δικτυακό τόπο διαβουλεύσεων (και εν αναμονή της έγκρισης της από το διαχειριστή), με γνώμονα το σεβασμό των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων που θα απασχοληθούν στο έργο.
Το Σωματείο Βάσης Εργαζομένων στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΣΒΕΜΚΟ), από την ίδρυσή του το 2010, αποτελεί τον πρωτοβάθμιο κλαδικό συνδικαλιστικό φορέα των εργαζομένων στις πάσης φύσεως και νομικής μορφής ΜΚΟ.
Στο πλαίσιο της δράσης μας, έχουμε διαπιστώσει ότι ο κλάδος αποτελεί προνομιακό πεδίο εργοδοτικής αυθαιρεσίας από διοικήσεις ΜΚΟ με προπέτασμα την παροχή «κοινωνικού έργου» ή την προστασία του περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, έχουμε παρέμβει επανειλημμένως για περιπτώσεις ανασφάλιστης εργασίας, οφειλόμενων δεδουλευμένων, μη αναγνώρισης του πραγματικού καθεστώτος εργασίας συναδέλφων, μη καταβολής επιδομάτων και αποζημιώσεων απόλυσης, άκυρων και καταχρηστικών απολύσεων, καθώς και στοχοποίησης συνδικαλιστών.
Ενδεικτικά, η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «ΜΕΤΑδραση», στην οποία ανατίθετο η παροχή υπηρεσιών διερμηνείας και μετάφρασης στην Υπηρεσία Ασύλου και την Επιτροπή Προσφυγών τα προηγούμενα χρόνια, έχει καταδικαστεί πρωτοδίκως για σοβαρές παραβιάσεις της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Οι παραβάσεις αυτές αφορούσαν σε μη ασφάλιση εργαζόμενης, απασχόληση χωρίς σύμβαση εργασίας και άκυρη απόλυση (βλ. σχετικά την υπ. αριθμ. 1313/2014 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, στην οποία το Σωματείο μας παρενέβη ως διάδικος).
Υπό το ανωτέρω πρίσμα, θεωρούμε απολύτως αναγκαίο να συμπεριληφθούν στο κείμενο της Διακήρυξης του Ανοιχτού Διεθνή Διαγωνισμού οι παρακάτω διευκρινίσεις και τροποποιήσεις, από τις οποίες θα απορρέουν και αντίστοιχες υποχρεώσεις για τον τελικό Ανάδοχο του έργου, για λόγους διαφάνειας και ελέγχου και με στόχο το σεβασμό των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων που θα απασχοληθούν στο έργο.
1. Στο κεφάλαιο Β5.2, στοιχείο 8, του Σχεδίου Διακήρυξης ορίζεται μεν ότι ο Ανάδοχος υποχρεούται να τηρεί τις οικείες διατάξεις της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας απέναντι στο απασχολούμενο προσωπικό, δεν περιγράφονται ωστόσο οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι θα επαληθεύουν τη συμμόρφωση ή μη του Αναδόχου με την υποχρέωσή του αυτή.
Θεωρούμε, ως εκ τούτου, σκόπιμη τη θέσπιση ενός συστήματος περιοδικής παρακολούθησης της τήρησης της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, ώστε να ελέγχεται ο απαρέγκλιτος σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων του Αναδόχου. Αναλυτικότερα, η έγκαιρη καταβολή της μισθοδοσίας αυτών (ανεξαρτήτως της ροής χρηματοδότησης), η έγκαιρη υπογραφή συμβάσεων εργασίας, οι οποίες θα ανταποκρίνονται και στο πραγματικό καθεστώς εργασίας, η τήρηση του περιγραφόμενου καθηκοντολογίου, καθώς και ο σεβασμός της εργασίας και της αξιοπρέπειάς τους.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, θα πρέπει επίσης να υπάρξει μέριμνα προκειμένου οι, αναλυτικότερες, αναφορές φυσικού και οικονομικού αντικειμένου να πραγματοποιούνται συστηματικά (σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους και με προδιαγεγραμμένη συχνότητα) και όχι ad hoc (βλ. σχετικά Α2.5.5 «Αναφορές Αναδόχου»).
2. Στο ίδιο πλαίσιο, από την ίδια παράγραφο, θα πρέπει να απαλειφθεί η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων έργου μεταξύ του Αναδόχου και των εργαζομένων, καθώς η εργασία των τελευταίων, όπως προκύπτει από την ίδια την περιγραφή του έργου, είναι σαφώς εξαρτημένου χαρακτήρα, ενώ η σύναψη συμβάσεων έργου αποτελεί από μόνη της παραβίαση της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας.
Ως εκ τούτου, το εν λόγω χωρίο θα πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής: Κατά τη σύναψη συμβάσεων εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου με τους απασχολούμενους διερμηνείς, υποχρεούται να γνωστοποιήσει αυτές στις αρμόδιες φορολογικές αρχές.
3. Παρακάτω, στην ίδια παράγραφο, αναφέρεται ότι: Σε περίπτωση συστηματικής παραβίασης των ανωτέρω υποχρεώσεων, ο Ανάδοχος θα κηρύσσεται έκπτωτος, χωρίς, ωστόσο, να διευκρινίζεται πόσες και τι είδους παραβιάσεις συνιστούν «συστηματική παραβίαση» της εργατικής νομοθεσίας, καθώς και η διαδικασία διαπίστωσής της. Για λόγους διαφάνειας, θεωρούμε απαραίτητο να διευκρινιστεί τι συνιστά για την Υπηρεσία Ασύλου συστηματική παραβίαση της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Από πλευράς μας, θεωρούμε αυτονόητη την επιβολή κυρώσεων στον Ανάδοχο για κάθε μεμονωμένη παραβίαση, οποιουδήποτε τύπου.
Στο ίδιο πλαίσιο, είναι απολύτως αναγκαίο η Αναθέτουσα Αρχή να εξετάζει –πριν από την ανάθεση, αλλά και κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου- την ύπαρξη καταγγελιών για παραβιάσεις κατά του Αναδόχου ενώπιον των εντεταλμένων προς τούτο οργάνων (π.χ. Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης), καθώς και την ύπαρξη εκκρεμών ένδικων διαφορών μεταξύ του Αναδόχου και πρώην ή νυν εργαζομένων ή καταδικαστικών αποφάσεων σε βάρος του. Σε περίπτωση που υφίστανται τέτοιου είδους καταγγελίες ή αποφάσεις, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να τις λαμβάνει υπόψη και να καλεί τον Ανάδοχο να λάβει άμεσα διορθωτικά μέτρα, επιβάλλοντάς του τις ανάλογες κυρώσεις.
4. Εν συνεχεία ορίζεται ότι: Η αναθέτουσα Αρχή εξετάζει τυχόν καταγγελίες του προσωπικού σε βάρος του Αναδόχου σχετικά με την αθέτηση των συμβατικών του υποχρεώσεων υποβληθείσες εγγράφως, ενημερώνει τις αρμόδιες Αρχές και καλεί τον Ανάδοχο για την παροχή σχετικών εξηγήσεων.
Θεωρούμε αναγκαίο η αναθέτουσα Αρχή να εξετάζει και καταγγελίες συνδικαλιστικών σωματείων, που έχουν βεβαίως γνώση των συνθηκών και όρων αμοιβής και εργασίας στον Ανάδοχο και τον κλάδο, καθώς και να καλεί ή να δέχεται πρόσκληση συνδικαλιστικών φορέων σε διαβούλευση σχετικά με εργασιακά ζητήματα. H ανάγκη παρέμβασης των σωματείων προκύπτει, κυρίως, από τα φαινόμενα εκφοβισμού, περιθωριοποίησης και στοχοποίησης εργαζομένων που διεκδικούν το σεβασμό των εργασιακών τους δικαιωμάτων. Το ΣΒΕΜΚΟ δέχεται συχνά καταγγελίες με το περιεχόμενο αυτό και έχει εκδώσει πολλές φορές σχετικές ανακοινώσεις. Ως εκ τούτου, προτείνουμε, κατόπιν της σχετικής προσθήκης, το εν λόγω χωρίο να διαμορφωθεί ως εξής:
Η αναθέτουσα Αρχή εξετάζει τυχόν καταγγελίες του προσωπικού σε βάρος του Αναδόχου σχετικά με την αθέτηση των συμβατικών του υποχρεώσεων υποβληθείσες εγγράφως, ενημερώνει τις αρμόδιες Αρχές και καλεί τον Ανάδοχο για την παροχή σχετικών εξηγήσεων. Η αναθέτουσα Αρχή εξετάζει τυχόν καταγγελίες συνδικαλιστικών σωματείων σχετικά με μη συμμόρφωση του Αναδόχου με την εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία, δέχεται δε πρόσκληση συνδικαλιστικών φορέων σε διαβούλευση σχετικά με εργασιακά ζητήματα.