Θέσεις και αιτήματα για το Ασφαλιστικό

Στη βάση της συζήτησης που έγινε και εξακολουθεί να γίνεται στον Σύλλογο για το τεράστιο θέμα του Ασφαλιστικού, θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο ένα πλαίσιο συλλογικών διεκδικήσεων που θα φέρνουν στο προσκήνιο τις δικές μας ανάγκες ως εργαζόμενων υπό τις πλέον επισφαλείς συνθήκες. Σήμερα, το Ασφαλιστικό συνεχίζει να αποτελεί θέμα δημόσιου διαλόγου αποκλειστικά από δημοσιονομική σκοπιά, η δε αντιμετώπισή του από τη νέα κυβέρνηση συνοψίζεται προς το παρόν σε αόριστες εξαγγελίες που είναι πάντα υπό αίρεση λόγω… εξωτερικής πίεσης. Θα ξεκινήσουμε λοιπόν ανατρέχοντας λίγους μήνες πίσω.

Τα τελευταία μέτρα για το Ασφαλιστικό, έτσι όπως είχαν «διαρρεύσει» πριν από την προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών (και χωρίς μέχρι στιγμής να έχει υπάρξει ρητή και συγκεκριμένη απόρριψή τους για το προσεχές μέλλον από τη νέα κυβέρνηση), πρόβλεπαν:

• Αύξηση του χρόνου κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος από τα 15 στα 20 χρόνια. Από το μέτρο αυτό επηρεάζονται ιδιαίτερα όσοι δουλεύουν με ευέλικτες μορφές εργασίας και μερικής απασχόλησης ή μένουν για μεγάλες περιόδους άνεργοι (δηλαδή όλο και περισσότεροι, π.χ., νέοι ασφαλισμένοι, γυναίκες). Όσοι δεν κατορθώνουν να συγκεντρώσουν πάνω από 6.000 ένσημα θα παίρνουν φιλοδώρημα επιβίωσης ύψους 200 ευρώ το μήνα.
• Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (μέσω της κατάργησης των ειδικών ορίων για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με ανήλικα παιδιά). Στην ουσία, μετά το 2021 κανένας εργαζόμενος δεν θα μπορεί να συνταξιοδοτείται πριν τα 67 του χρόνια, εκτός ίσως από ελάχιστες εξαιρέσεις (αναπηρία, βαρέα-ανθυγιεινά), που και αυτές είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα διατηρηθούν.
• Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ.
• Μη απόδοση των προβλεπόμενων αυξήσεων στις συντάξεις για τα επόμενα 3 χρόνια.

Επιπλέον, η νέα κυβέρνηση, αντί να προχωρά προς τη δωρεάν κάλυψη των φαρμάκων για όλους τους  ασφαλισμένους, φαίνεται να σκέφτεται να συνδέσει τη συμμετοχή στα φάρμακα με το εισόδημα, κάτι που ανοίγει την πόρτα στη μη συμμετοχή των ταμείων στα φάρμακα παρά μόνο για όσους βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας. 

Οι αλλαγές αυτές έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά μέτρων που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια στην κατεύθυνση που χαράχτηκε ήδη από τη δεκαετία του ’90 (π.χ. πλαίσιο της ΕΕ, νομοσχέδιο Γιαννίτση). Για πολλά χρόνια οι αγώνες των εργαζομένων είχαν καταφέρει να αναστείλουν ή να επιβραδύνουν την εφαρμογή αυτών των μέτρων. Ωστόσο, μέσω της τρομοκρατίας του χρέους και της επιβολής των μνημονίων, κράτος και κεφάλαιο έχουν καταφέρει τα τελευταία χρόνια να επιταχύνουν τη μετατροπή του αναδιανεμητικού συστήματος ασφάλισης σε ανταποδοτικό-κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή η περίθαλψη και η σύνταξη να αναλογεί στην ατομική οικονομική/εργασιακή δυνατότητα κάθε ασφαλισμένου, χωρίς να συμβάλλουν το κράτος και οι εργοδότες, και να γίνεται διαχείριση των διαθεσίμων των ασφαλιστικών ταμείων από ιδιωτικούς χρηματοοικονομικούς ομίλους μέσω χρηματοοικονομικών επενδυτικών εργαλείων υψηλής επικινδυνότητας, με αποκλειστικό σκοπό το κέρδος των ιδιωτικών ομίλων και όχι των ίδιων των ταμείων.

Στην κατεύθυνση αυτή, μειώθηκαν ήδη οι εργοδοτικές εισφορές (κατά 5%) και η συμβολή του κράτους (κατά 21% το α’ πεντάμηνο του 2014), ολοκληρώνεται η ενοποίηση όλων των ταμείων, εννοείται με εξίσωση προς τα κάτω όλων των συντάξεων, καταργούνται τα επικουρικά ταμεία και προωθούνται τα λεγόμενα «επαγγελματικά». Επιπλέον, με τη δημιουργία του ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών), εντείνονται οι απειλές και ξεκινούν οι κατασχέσεις για όσους επαγγελματίες και εργαζόμενους με μπλοκάκι χρωστούν στα ασφαλιστικά τους ταμεία. Τα μέτρα είναι πολύ περισσότερα και επεκτείνονται συνεχώς σε κάθε νέα «διαπραγμάτευση με τους δανειστές», μέχρι να καταργηθούν όλες οι κατακτήσεις των εργαζομένων και να υποταχθούμε πλήρως στα συμφέροντα του κεφαλαίου και στις αναγκαιότητες της «ανάπτυξης».

Για να γίνει αυτό όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα για το καπιταλιστικό σύστημα, εξαπολύεται συγχρόνως ένας επικοινωνιακός πόλεμος. Έτσι, συνηθίσαμε τα τελευταία χρόνια να ακούμε καθημερινά πολιτικούς ιθύνοντες και ΜΜΕ να λένε ότι, για παράδειγμα, φταίει η κρίση που δεν πληρώνονται συντάξεις• ή ότι φταίνε οι δήθεν υψηλές παροχές στους τωρινούς συνταξιούχους, οι οποίες απαιτούν αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές των εργαζόμενων, όταν είναι γνωστό πως με τον τζόγο, τις άτοκες καταθέσεις και την παραβίαση της τριμερούς χρηματοδότησης τα ταμεία ληστεύονται κανονικά και με τον νόμο εδώ και δεκαετίες, με αποκορύφωμα την τεράστια λεηλασία τους μέσω του PSI (παρεμπιπτόντως, μόνο αποτροπιασμό προκαλεί η σκέψη ότι η «αξιοποίηση διαθεσίμων των Ταμείων και άλλων δημόσιων φορέων για την κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών του κράτους» που εφάρμοσε ήδη η νέα κυβέρνηση είναι πιθανό να οδηγήσει σε περαιτέρω αφαίμαξη των ασφαλιστικών ταμείων ή σε μείωση της χρηματοδότησης του συστήματος υγείας χάριν της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους)• ή ότι οι Έλληνες βγαίνουν νωρίς στη σύνταξη, όταν ο μέσος όρος είναι ίδιος με αυτόν της ΕΕ και όταν οι κυβερνήσεις αλλά και οι μεγάλες επιχειρήσεις βγάζουν από νωρίς με ειδικά προγράμματα τους εργαζόμενους στη σύνταξη για λόγους «εξυγίανσης». Τα μέτρα «διευκόλυνσης» των τελευταίων χρόνων η υποτιθέμενες υποχωρήσεις μέσω «ρυθμίσεων» με δαιδαλώδεις όρους και προϋποθέσεις, τις οποίες πληρούν πολύ λίγοι ασφαλισμένοι, ή με παράλληλη μείωση άλλων δικαιωμάτων, κατακερματίζουν τους εργαζόμενους σε δεκάδες μικρές φέτες, που καθεμία περιμένει τη σειρά της μήπως και ευνοηθεί από τους … αγαθοεργούς κυβερνώντες. Επίσης η συκοφάντηση με τη σειρά πότε του ενός και πότε του άλλου κλάδου εργαζομένων, με βάση κάποιες περιπτώσεις καταχρήσεων του συστήματος, τις οποίες όμως οι ίδιοι ανέχονταν εδώ και δεκαετίες με γνώμονα την πελατειακή τους λογική. Και φυσικά η άγρια καταστολή –ΜΑΤ, δίκες-παρωδίες– συμπλήρωνε το ζοφερό σκηνικό κάθε φορά που οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι ή οι συνταξιούχοι δεν πείθονταν ότι όλα αυτά γίνονται για το καλό τους. Σε ό,τι αφορά τον δικό μας χώρο, συνάδελφοι σύρονται στα δικαστήρια γιατί αδυνατούν να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές, απειλούμενοι με χρηματικά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης, εφόσον το κράτος έχει φροντίσει η αδυναμία πληρωμής των εισφορών στον ΟΑΕΕ να αποτελεί ποινικό αδίκημα.

Με βάση όλα τα παραπάνω, ο ΣΜΕΔ επεξεργάστηκε ένα πλαίσιο διεκδικήσεων και άμεσων αιτημάτων με στόχο την ανάσχεση αυτής της επίθεσης:

• Κατάργηση του μνημονιακού αντιασφαλιστικού νόμου 3863/10 (γνωστού και ως «νόμου Λοβέρδου-Κουτρουμάνη»), που αποτελεί την τελευταία βάση για τις ισχύουσες και τις σχεδιαζόμενες μορφές διάλυσης του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς και κάθε άλλου νομοθετήματος που επιταχύνει και επιβάλλει τη μετατροπή του αναδιανεμητικού μοντέλου ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητικό-ανταποδοτικό.
• Κατάργηση του ΚΕΑΟ και όλων των ανάλογων μηχανισμών είσπραξης οφειλών, οι οποίοι εστιάζουν αποκλειστικά στους μη εργοδότες, τη στιγμή που πάνω από το 70% των οφειλών αφορούν εργοδοτικές εισφορές, οι οποίες θα έπρεπε να εισπράττονται μέσω άλλων μηχανισμών• παράλληλη αποποινικοποίηση των χρεών.
• Ενίσχυση, και όχι περαιτέρω αφαίμαξη, των αποθεματικών των ταμείων.

Ειδικότερα, αναφορικά με τους ελεύθερους επαγγελματίες και τον ΟΑΕΕ:

• Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και κλιμακωτή διαβάθμισή τους ανάλογα με τον κύκλο εργασιών, χωρίς καμία μείωση στη σύνταξη ή στις παροχές υγείας. Σημειωτέον ότι μέχρι πρότινος σχεδιαζόταν ένα καθεστώς μειωμένων εισφορών για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, που είχε όμως δραματικές επιπτώσεις στις συντάξεις, μέσα στο γενικό πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου ανταποδοτικού-κεφαλαιοποιητικού συστήματος. Αυτό ακριβώς το γενικό πλαίσιο πρέπει να αμφισβητηθεί, ώστε τα διάφορα επιμέρους μέτρα που σχεδιάζονται και πιθανόν να μοιάζουν επωφελή σε πρώτη ματιά να μη στραφούν μακροπρόθεσμα εναντίον όλων μας. Μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών βάσει κύκλου εργασιών θα επιφέρει λογικά σε ένα μελλοντικό ταμείο πολύ περισσότερους πόρους, από πολύ ευρύτερη βάση ασφαλισμένων, έτσι ώστε οποιαδήποτε σκέψη μετατροπής αυτού του ταμείου σε «επενδυτικό fund» να είναι όχι μόνο περιττή αλλά και ευθέως εχθρική προς τα συμφέροντα των ασφαλισμένων του.
• Αναδρομική κατάργηση όλων των οφειλών κλάδου ασθενείας του ΟΑΕΕ για την περίοδο που δεν υπήρχε κάλυψη λόγω μη καταβολής των εισφορών. Είναι παράλογο να ζητούνται σήμερα αναδρομικά από ασφαλισμένους/ες εισφορές υγείας για περιόδους κατά τις οποίες αυτοί/ές δεν είχαν καμία περίθαλψη
• Κατάργηση των υπέρογκων προστίμων για τη μη πληρωμή εισφορών.
• Κλείσιμο βιβλίων χωρίς υποχρέωση εξόφλησης οφειλών στον ΟΑΕΕ. Δεν είναι δυνατόν οι ασφαλισμένοι να μην μπορούν να διακόψουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα και να αναγκάζονται να συσσωρεύουν και νέα χρέη λόγω των παλιών οφειλών τους.
• Ανανέωση βιβλιαρίων υγείας ανεξαρτήτως χρεών. Η δημόσια και δωρεάν περίθαλψη δεν μπορεί να εξαρτάται από την εισφοροδοτική ικανότητα των ασφαλισμένων και, ακόμα περισσότερο, δεν μπορεί να νοείται ως ανταπόδοση για τις πληρωμές τους.
• Σοβαρή αντιμετώπιση του προβλήματος των ανέργων ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ. Δεν είναι δυνατόν η υποχρεωτική εισφορά υπέρ ανέργων, που πληρώνουν όλοι οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ τα τελευταία χρόνια, να μεταφράζεται (πάντα υπό δρακόντειους όρους και προϋποθέσεις) σε ένα υποτυπώδες χαρτζιλίκι… αποχαιρετισμού στην εργασία.

Τα αιτήματα αυτά προφανώς δεν εξαντλούν το ζήτημα του Ασφαλιστικού, ούτε βέβαια προτείνονται ως συνταγή για τη «λύση» του. Το τονίζουμε ξανά: συνιστούν μια σειρά από πρώτα απαραίτητα μέτρα κάλυψης των βασικών αναγκών μας, ως εργαζόμενων και ασφαλισμένων, και ανάσχεσης της βίαιης λεηλασίας των πόρων μας και της ζωής μας. Η επίθεση που δεχόμαστε είναι άγρια και η αντεπίθεσή μας πρέπει να είναι ανάλογη, με ενεργή συμμετοχή στα σωματεία, τις συλλογικές διαδικασίες και στους κοινωνικούς αγώνες, με κάθε όπλο που διαθέτουμε απέναντι στη βαρβαρότητα που ζούμε.