Photo: Claudia Alva (Πηγή: The Guardian)
Ενημέρωση 23/12/2013 - Από την ιστοσελίδα του ΟΣΔΕΛ:
Σύμφωνα με ενημέρωση που στάλθηκε στις 19/3/2013 ως Δελτίο Τύπου του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου (ΟΣΔΕΛ) σε μέλη του Συλλόγου μας που συμβάλλονται με τον Οργανισμό ως πνευματικοί δημιουργοί (μεταφραστές εκδοθέντων βιβλίων), το Σάββατο 16/3/2013 η Υπηρεσία Οικονομικής Αστυνομίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συνέλαβε 4 άτομα, υπευθύνους και εργαζόμενους δύο φωτοτυπικών καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας, μετά από έρευνα και καταγγελία-μήνυση του ΟΣΔΕΛ.
Το συμβάν αυτό εντάσσεται σε μια σειρά διώξεων που έχουν πραγματοποιηθεί τους τελευταίους μήνες με πρωτοβουλία του ΟΣΔΕΛ, στο πλαίσιο της δράσης του Οργανισμού ενάντια στην παράνομη φωτοτύπηση βιβλίων. Στις 16 Μαρτίου, τα όρια της νομιμότητας κλονίστηκαν σοβαρά: η ποινική δίωξη, με κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα, επεκτάθηκε αυτή τη φορά και σε εργαζόμενους, όχι μόνο σε ιδιοκτήτες φωτοτυπικών καταστημάτων. Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΜΕΔ ζήτησε εξηγήσεις από τον ΟΣΔΕΛ για το περιστατικό και έλαβε, μέσω του Προέδρου του Οργανισμού, εκδότη κ. Δημήτρη Παντελέσκου, τη διαβεβαίωση ότι ο ΟΣΔΕΛ δεν έχει στραφεί ποτέ κατά εργαζομένων φωτοτυπικών επιχειρήσεων και ποτέ δεν έχει ζητήσει την ποινική τους δίωξη. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Παντελέσκο, όποτε έχει συμβεί τελικά αυτό, ο ΟΣΔΕΛ έχει δηλώσει στις διωκτικές και δικαστικές αρχές ότι δεν επιθυμεί την ποινική τους δίωξη. Το ίδιο έκανε και για τους εργαζομένους που συνελήφθησαν στην πρόσφατη υπόθεση και σε βάρος των οποίων ο αρμόδιος εισαγγελέας αυτεπαγγέλτως άσκησε ποινική δίωξη. Ο ΟΣΔΕΛ, σύμφωνα με τη διαβεβαίωση του Προέδρου του, δεν πρόκειται να παραστεί στη δίκη ως πολιτικώς ενάγων και ήδη έχει δηλώσει ότι δεν επιθυμεί την ποινική δίωξη ή την καταδίκη των εργαζομένων.
Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, στον χώρο του βιβλίου όπως και παντού αλλού, είναι ένα περίπλοκο ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με τις τεχνολογικές εξελίξεις αλλά δεν εξαντλείται σε αυτές. Με τις τεχνολογικές εξελίξεις σχετίζεται άμεσα και η λειτουργία του ΟΣΔΕΛ, που διέπεται από τον Νόμο 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας και αφορά την είσπραξη και απόδοση δικαιωμάτων αναπαραγωγής, πρωτίστως μέσω ενός φόρου 4% επί της αξίας των φωτοτυπικών συσκευών, των σαρωτών, του φωτοτυπικού χαρτιού και των αποθηκευτικών μέσων χωρητικότητας κάτω των 100 Mbytes. Ο φόρος αυτός εισπράττεται από τον Οργανισμό και κατανέμεται εξ ημισείας σε πνευματικούς δημιουργούς (συγγραφείς και μεταφραστές) και εκδότες εντύπων, βάσει ατομικών συμβάσεων που υπογράφουν δημιουργοί και εκδότες με τον ΟΣΔΕΛ.
Η δίωξη της παράνομης φωτοτύπησης βιβλίων (δηλαδή της χωρίς άδεια, μαζικής αναπαραγωγής ολόκληρων βιβλίων για εμπορικούς σκοπούς) ανήκει επίσης στις αρμοδιότητες του Οργανισμού και, όπως μας πληροφόρησε ο Πρόεδρος του ΟΣΔΕΛ, ενθαρρύνεται και από τον σύλλογο ιδιοκτητών φωτοτυπικών επιχειρήσεων. Δυστυχώς, η διεξαγωγή της τείνει να πάρει τον χαρακτήρα «εκστρατείας» κατά μιας «μάστιγας», με αποτέλεσμα να στοχοποιεί τελικά ακόμα και εργαζόμενους, ντόπιους και μετανάστες, σε ευθεία αντιστοιχία με την «πάταξη του παρεμπορίου», η οποία έχει αναδειχθεί εδώ και καιρό από το επίσημο κράτος σε ύψιστη αποστολή και φάρμακο για όλα τα δεινά, από την κρίση της αγοράς μέχρι τη… μετανάστευση. Η ιδεολογική αξιοποίηση αυτής της ατζέντας είναι γνωστή: αρκεί να αναφέρουμε, ως τελευταίο και χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, τον διαρκή στιγματισμό ενός ολόκληρου πανεπιστημίου (της ΑΣΟΕΕ) σαν «άντρου παρεμπορίου», ένα βολικό πρόσχημα με το οποίο δικαιολογήθηκε πρόσφατα η αστυνομική εισβολή στους χώρους της σχολής, η δίωξη μεταναστών και η εκκένωση φοιτητικών στεκιών – που, παρεμπιπτόντως, στιγματίστηκαν κι αυτά ως «άντρα τρομοκρατίας»…
Όπως κάθε κατασταλτική εκστρατεία, έτσι και αυτή ενάντια στην «κλοπή της πνευματικής ιδιοκτησίας» ανάγει το γενικό στο μερικό, παρέχει κάλυψη σε αντιδραστικές και φοβικές ιδεολογίες, προάγει τον κοινωνικό αυτοματισμό ως μέσο άσκησης κρατικής πολιτικής και υποθάλπει μια γενικευμένη ποινικοποίηση της κοινωνικής ζωής. Στην περίπτωση της πρόσφατης δίωξης σε βάρος εργαζομένων σε φωτοτυπικά καταστήματα, συνάδελφοι-μέλη του ΣΜΕΔ, με την ιδιότητά τους ως πνευματικών δημιουργών-συμβαλλόμενων του ΟΣΔΕΛ, στράφηκαν αντικειμενικά ενάντια σε άλλους εργαζόμενους, ενεπλάκησαν σε μια εικονική αντιπαλότητα «συμφερόντων» που αντιβαίνει στις ίδιες τις καταστατικές αρχές του σωματείου μας. Είναι αυτονόητο ότι οι συμβάσεις που υπογράφουν συνάδελφοι-μέλη του Συλλόγου μας με τον ΟΣΔΕΛ δεν ισοδυναμούν με την εν λευκώ αποδοχή καμίας κρατικά συντονισμένης κατασταλτικής εκστρατείας, πόσο μάλλον εναντίον εργαζομένων, ντόπιων ή μεταναστών. Αυτονόητα, επίσης, συντασσόμενοι με την πρόθεση και του ίδιου του ΟΣΔΕΛ, απαιτούμε την παύση κάθε ασκηθείσας δίωξης σε βάρος των εργαζομένων που συνελήφθησαν στις 16/3 και την προστασία όλων των εργαζομένων σε φωτοτυπικές επιχειρήσεις από διώξεις που ασκούνται σε βάρος των εργοδοτών τους.
Για το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας των δημιουργών στον χώρο του βιβλίου, επιφυλασσόμαστε να τοποθετηθούμε αναλυτικά στο μέλλον. Αρκεί μόνο να πούμε εδώ ότι τα δικαιώματα αναπαραγωγής είναι μόνο μία όψη του, και ούτε καν η σημαντικότερη: κρισιμότερα είναι, προφανώς, τα δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών (συμπεριλαμβανομένων των μεταφραστών) επί των πωλήσεων των έργων τους – δικαιώματα που συχνά «παρακρατούνται» από τους εκδότες ή «απορροφούνται» εντός μιας «προκαταβολής» επί αυτών, όπως είθισται να ονομάζεται η (ολοένα πιο πενιχρή) αμοιβή που εισπράττουμε (αν την εισπράττουμε…) για τη δουλειά μας. Πάνω δε στο ίδιο το θέμα των δικαιωμάτων αναπαραγωγής, δεν ωφελεί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: στις συντριπτικά περισσότερες περιπτώσεις, αν όχι αποκλειστικά, η παράνομη φωτοτύπηση αφορά ακριβά εκπαιδευτικά και επιστημονικά βιβλία, έχει δηλαδή άμεση σχέση με όλα τα δεινά της εκπαίδευσης στη χώρα – τον εντεινόμενο ταξικό χαρακτήρα της, την εκτεταμένη ιδιωτικοποίησή της σε όλες τις βαθμίδες της, την παροιμιώδη ανεπάρκεια των εγχώριων βιβλιοθηκών, τα συστηματικά «φέσια» του κράτους σε εκδότες επιστημονικών συγγραμμάτων, και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Προς το παρόν, πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: τη νύφη για όλα αυτά δεν θα την πληρώσουν εργαζόμενοι.
Συνάντηση ΟΣΔΕΛ - ΣΜΕΔ
Συνάντηση γνωριμίας με το προεδρείο του Συλλόγου Μεταφραστών Επιμελητών Διορθωτών είχαν την Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013 στελέχη του ΟΣΔΕΛ. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν σημαντικά θέματα, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι κατά τους ελεγχους για παράνομη φωτοτύπηση σε καταστήματα φωτοτυπικών υπηρεσιών, εκτός από τους κυρίως υπευθύνους κατά τον νόμο, συλλαμβάνονται από τις αστυνομικές αρχές και υπάλληλοι των εν λόγω καταστημάτων.
Από την πλευρά του ΟΣΔΕΛ έγινε σαφές ότι κάτι τέτοιο σε καμία περίπτωση αποτελεί επιδίωξη του Οργανισμού και επαναλήφθηκε η πάγια θέση του στο συγκεκριμένο ζήτημα, ότι δηλαδή «ο Οργανισμός μας ουδέποτε στράφηκε κατά εργαζομένων φωτοτυπικών επιχειρήσεων και ουδέποτε αξίωσε την ποινική τους δίωξη. Το αντίθετο, μάλιστα, όποτε έχει συμβεί αυτό δηλώνει στις διωκτικές και δικαστικές αρχές ότι δεν επιθυμεί την ποινική τους δίωξη ενώ κάτι τέτοιο κάνει αυτεπαγγέλτως η εισαγγελική αρχή».
Σύμφωνα με ενημέρωση που στάλθηκε στις 19/3/2013 ως Δελτίο Τύπου του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου (ΟΣΔΕΛ) σε μέλη του Συλλόγου μας που συμβάλλονται με τον Οργανισμό ως πνευματικοί δημιουργοί (μεταφραστές εκδοθέντων βιβλίων), το Σάββατο 16/3/2013 η Υπηρεσία Οικονομικής Αστυνομίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συνέλαβε 4 άτομα, υπευθύνους και εργαζόμενους δύο φωτοτυπικών καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας, μετά από έρευνα και καταγγελία-μήνυση του ΟΣΔΕΛ.
Το συμβάν αυτό εντάσσεται σε μια σειρά διώξεων που έχουν πραγματοποιηθεί τους τελευταίους μήνες με πρωτοβουλία του ΟΣΔΕΛ, στο πλαίσιο της δράσης του Οργανισμού ενάντια στην παράνομη φωτοτύπηση βιβλίων. Στις 16 Μαρτίου, τα όρια της νομιμότητας κλονίστηκαν σοβαρά: η ποινική δίωξη, με κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα, επεκτάθηκε αυτή τη φορά και σε εργαζόμενους, όχι μόνο σε ιδιοκτήτες φωτοτυπικών καταστημάτων. Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΜΕΔ ζήτησε εξηγήσεις από τον ΟΣΔΕΛ για το περιστατικό και έλαβε, μέσω του Προέδρου του Οργανισμού, εκδότη κ. Δημήτρη Παντελέσκου, τη διαβεβαίωση ότι ο ΟΣΔΕΛ δεν έχει στραφεί ποτέ κατά εργαζομένων φωτοτυπικών επιχειρήσεων και ποτέ δεν έχει ζητήσει την ποινική τους δίωξη. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Παντελέσκο, όποτε έχει συμβεί τελικά αυτό, ο ΟΣΔΕΛ έχει δηλώσει στις διωκτικές και δικαστικές αρχές ότι δεν επιθυμεί την ποινική τους δίωξη. Το ίδιο έκανε και για τους εργαζομένους που συνελήφθησαν στην πρόσφατη υπόθεση και σε βάρος των οποίων ο αρμόδιος εισαγγελέας αυτεπαγγέλτως άσκησε ποινική δίωξη. Ο ΟΣΔΕΛ, σύμφωνα με τη διαβεβαίωση του Προέδρου του, δεν πρόκειται να παραστεί στη δίκη ως πολιτικώς ενάγων και ήδη έχει δηλώσει ότι δεν επιθυμεί την ποινική δίωξη ή την καταδίκη των εργαζομένων.
Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, στον χώρο του βιβλίου όπως και παντού αλλού, είναι ένα περίπλοκο ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με τις τεχνολογικές εξελίξεις αλλά δεν εξαντλείται σε αυτές. Με τις τεχνολογικές εξελίξεις σχετίζεται άμεσα και η λειτουργία του ΟΣΔΕΛ, που διέπεται από τον Νόμο 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας και αφορά την είσπραξη και απόδοση δικαιωμάτων αναπαραγωγής, πρωτίστως μέσω ενός φόρου 4% επί της αξίας των φωτοτυπικών συσκευών, των σαρωτών, του φωτοτυπικού χαρτιού και των αποθηκευτικών μέσων χωρητικότητας κάτω των 100 Mbytes. Ο φόρος αυτός εισπράττεται από τον Οργανισμό και κατανέμεται εξ ημισείας σε πνευματικούς δημιουργούς (συγγραφείς και μεταφραστές) και εκδότες εντύπων, βάσει ατομικών συμβάσεων που υπογράφουν δημιουργοί και εκδότες με τον ΟΣΔΕΛ.
Η δίωξη της παράνομης φωτοτύπησης βιβλίων (δηλαδή της χωρίς άδεια, μαζικής αναπαραγωγής ολόκληρων βιβλίων για εμπορικούς σκοπούς) ανήκει επίσης στις αρμοδιότητες του Οργανισμού και, όπως μας πληροφόρησε ο Πρόεδρος του ΟΣΔΕΛ, ενθαρρύνεται και από τον σύλλογο ιδιοκτητών φωτοτυπικών επιχειρήσεων. Δυστυχώς, η διεξαγωγή της τείνει να πάρει τον χαρακτήρα «εκστρατείας» κατά μιας «μάστιγας», με αποτέλεσμα να στοχοποιεί τελικά ακόμα και εργαζόμενους, ντόπιους και μετανάστες, σε ευθεία αντιστοιχία με την «πάταξη του παρεμπορίου», η οποία έχει αναδειχθεί εδώ και καιρό από το επίσημο κράτος σε ύψιστη αποστολή και φάρμακο για όλα τα δεινά, από την κρίση της αγοράς μέχρι τη… μετανάστευση. Η ιδεολογική αξιοποίηση αυτής της ατζέντας είναι γνωστή: αρκεί να αναφέρουμε, ως τελευταίο και χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, τον διαρκή στιγματισμό ενός ολόκληρου πανεπιστημίου (της ΑΣΟΕΕ) σαν «άντρου παρεμπορίου», ένα βολικό πρόσχημα με το οποίο δικαιολογήθηκε πρόσφατα η αστυνομική εισβολή στους χώρους της σχολής, η δίωξη μεταναστών και η εκκένωση φοιτητικών στεκιών – που, παρεμπιπτόντως, στιγματίστηκαν κι αυτά ως «άντρα τρομοκρατίας»…
Όπως κάθε κατασταλτική εκστρατεία, έτσι και αυτή ενάντια στην «κλοπή της πνευματικής ιδιοκτησίας» ανάγει το γενικό στο μερικό, παρέχει κάλυψη σε αντιδραστικές και φοβικές ιδεολογίες, προάγει τον κοινωνικό αυτοματισμό ως μέσο άσκησης κρατικής πολιτικής και υποθάλπει μια γενικευμένη ποινικοποίηση της κοινωνικής ζωής. Στην περίπτωση της πρόσφατης δίωξης σε βάρος εργαζομένων σε φωτοτυπικά καταστήματα, συνάδελφοι-μέλη του ΣΜΕΔ, με την ιδιότητά τους ως πνευματικών δημιουργών-συμβαλλόμενων του ΟΣΔΕΛ, στράφηκαν αντικειμενικά ενάντια σε άλλους εργαζόμενους, ενεπλάκησαν σε μια εικονική αντιπαλότητα «συμφερόντων» που αντιβαίνει στις ίδιες τις καταστατικές αρχές του σωματείου μας. Είναι αυτονόητο ότι οι συμβάσεις που υπογράφουν συνάδελφοι-μέλη του Συλλόγου μας με τον ΟΣΔΕΛ δεν ισοδυναμούν με την εν λευκώ αποδοχή καμίας κρατικά συντονισμένης κατασταλτικής εκστρατείας, πόσο μάλλον εναντίον εργαζομένων, ντόπιων ή μεταναστών. Αυτονόητα, επίσης, συντασσόμενοι με την πρόθεση και του ίδιου του ΟΣΔΕΛ, απαιτούμε την παύση κάθε ασκηθείσας δίωξης σε βάρος των εργαζομένων που συνελήφθησαν στις 16/3 και την προστασία όλων των εργαζομένων σε φωτοτυπικές επιχειρήσεις από διώξεις που ασκούνται σε βάρος των εργοδοτών τους.
Για το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας των δημιουργών στον χώρο του βιβλίου, επιφυλασσόμαστε να τοποθετηθούμε αναλυτικά στο μέλλον. Αρκεί μόνο να πούμε εδώ ότι τα δικαιώματα αναπαραγωγής είναι μόνο μία όψη του, και ούτε καν η σημαντικότερη: κρισιμότερα είναι, προφανώς, τα δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών (συμπεριλαμβανομένων των μεταφραστών) επί των πωλήσεων των έργων τους – δικαιώματα που συχνά «παρακρατούνται» από τους εκδότες ή «απορροφούνται» εντός μιας «προκαταβολής» επί αυτών, όπως είθισται να ονομάζεται η (ολοένα πιο πενιχρή) αμοιβή που εισπράττουμε (αν την εισπράττουμε…) για τη δουλειά μας. Πάνω δε στο ίδιο το θέμα των δικαιωμάτων αναπαραγωγής, δεν ωφελεί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: στις συντριπτικά περισσότερες περιπτώσεις, αν όχι αποκλειστικά, η παράνομη φωτοτύπηση αφορά ακριβά εκπαιδευτικά και επιστημονικά βιβλία, έχει δηλαδή άμεση σχέση με όλα τα δεινά της εκπαίδευσης στη χώρα – τον εντεινόμενο ταξικό χαρακτήρα της, την εκτεταμένη ιδιωτικοποίησή της σε όλες τις βαθμίδες της, την παροιμιώδη ανεπάρκεια των εγχώριων βιβλιοθηκών, τα συστηματικά «φέσια» του κράτους σε εκδότες επιστημονικών συγγραμμάτων, και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Προς το παρόν, πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: τη νύφη για όλα αυτά δεν θα την πληρώσουν εργαζόμενοι.