Ανακοίνωση του ΣΜΕΔ για την αναστολή της κρατικής επιχορήγησης του ΕΚΕΜΕΛ

Πριν από λίγες μέρες έγινε γνωστό ότι το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) αναστέλλει την επιδότησή του προς το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης – Λογοτεχνία και Επιστήμες του Ανθρώπου (ΕΚΕΜΕΛ), με αποτέλεσμα το ΕΚΕΜΕΛ να αντιμετωπίζει σοβαρά το ενδεχόμενο να πάψει να υφίσταται. Η είδηση μάς κλόνισε, δεν ήταν όμως κεραυνός εν αιθρία. Πριν από μερικά χρόνια το ΕΚΕΒΙ είχε περικόψει πάλι τα χρήματα που έδινε στο ΕΚΕΜΕΛ, υποβαθμίζοντας ουσιαστικά από τότε τη λειτουργία του Κέντρου.

Δεν πάνε πολλές ημέρες από τότε που ο Υπουργός Πολιτισμού, Παύλος Γερουλάνος, έλεγε στην απονομή των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων ότι πρέπει «να χαραχτεί μια εθνική πολιτική για το βιβλίο». Η αρχή λοιπόν αυτής της πολιτικής γίνεται με περικοπές: ο ήδη πενιχρός ετήσιος προϋπολογισμός του ΕΚΕΒΙ μειώνεται κατά το ένα τρίτο περίπου, 9 υπάλληλοί του απολύονται και καταργείται η επιχορήγηση του ΕΚΕΜΕΛ από το ΕΚΕΒΙ με το «υπέρογκο» ποσό των 100.000 ευρώ ετησίως. Έτσι χάνεται μια από τις τελευταίες μορφές κρατικής στήριξης της λογοτεχνικής μετάφρασης στην Ελλάδα: ένας φορέας ο οποίος εκπαίδευε μεταφραστές λογοτεχνίας, συνεργαζόταν με ξένους φορείς και ευρωπαϊκά ινστιτούτα, και, μεταξύ άλλων, απένεμε βραβεία λογοτεχνικής και θεατρικής μετάφρασης, καλείται τώρα είτε να καταργηθεί είτε να ιδιωτικοποιηθεί πλήρως.

Θεωρούμε ότι η τακτική συρρίκνωσης των επιχορηγήσεων εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ) μεθοδεύεται με πρόφαση την οικονομική κρίση και είναι μια ξεκάθαρα πολιτική επιλογή την οποία δεν επιβάλλει καμία άλλη «αναγκαιότητα». Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος του ΕΚΕΒΙ, Τάκης Θεοδωρόπουλος, φρόντισε να «τεκμηριώσει» την επιλογή αυτή λέγοντας ανακρίβειες για τους σκοπούς του ΕΚΕΜΕΛ – ότι θα έπρεπε να εκπαιδεύει μεταφραστές από τα ελληνικά σε άλλες γλώσσες και όχι το αντίστροφο· όμως στο καταστατικό του Κέντρου αναφέρονται και τα δύο ως σκοποί του, καθώς και ότι το ΕΚΕΜΕΛ προσφέρει και τμήματα αντίστροφης μετάφρασης. Το ΥΠΠΟΤ και η ίδια η διοίκηση του ΕΚΕΒΙ, προωθώντας την «εθνική πολιτική» τους για το βιβλίο, δεν δίστασαν να καταφύγουν σε τέτοια ανυπόστατα επιχειρήματα προκειμένου να στραφούν στην πραγματικότητα ενάντια στο βιβλίο, και ακόμα περισσότερο ενάντια σε μια βασική και «αόρατη» συνιστώσα του: τη μετάφραση.

Από θέση αρχής, θεωρούμε σημαντική την ύπαρξη του ΕΚΕΜΕΛ: χρειάζεται ένας δημόσιος φορέας που να προάγει τη μετάφραση στο χώρο του βιβλίου, να ασχολείται με την εκπαίδευση των μεταφραστών και την προβολή του έργου τους. Ως εργαζόμενοι κι επαγγελματίες στο χώρο της μετάφρασης και του βιβλίου γνωρίζουμε πολύ καλά πόσο παραγνωρισμένη είναι η δουλειά μας και τι επιπτώσεις έχει αυτό τόσο στην αμοιβή μας όσο και στις συνθήκες εργασίας μας. Το ΕΚΕΜΕΛ όπως λειτουργούσε ως τώρα, επιχορηγούμενο πενιχρά από το κράτος, ήταν αναγκασμένο να συνδυάζει τη δημόσια, θεσμική αποστολή του με την καθημερινή λειτουργία του ως ιδιωτικής μεταφραστικής σχολής, με υψηλά δίδακτρα. Όσο σημαντικό όμως κι αν είναι το εκπαιδευτικό έργο που παράγει μια τέτοια σχολή (και όχι μόνο το ΕΚΕΜΕΛ), ένας δημόσιος φορέας προαγωγής της μετάφρασης δεν μπορεί κατά κανένα τρόπο να αρκείται σε αυτό.

Ένας από τους στόχους του νεότευκτου Συλλόγου μας ήταν να ανοίξουμε τη συζήτηση για τον τρόπο διδασκαλίας και προαγωγής της μετάφρασης στη χώρα, και τώρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την απειλή να κλείσει ένας σημαντικός φορέας στο χώρο αυτό. Δηλώνουμε την έντονη δυσαρέσκειά μας για την προοπτική να κλείσει το ΕΚΕΜΕΛ. Ζητάμε ένα δημόσιο κέντρο λογοτεχνικής μετάφρασης που να συμβάλλει ολόπλευρα στη μεταφραστική εκπαίδευση και να συνεχίσει να προάγει τη μετάφραση στην Ελλάδα. Και αυτό δεν γίνεται με περικοπές ούτε με την πολιτική της συρρίκνωσης των πολιτιστικών οργανισμών, την οποία φαίνεται να ακολουθεί με συνέπεια τον τελευταίο καιρό το Υπουργείο Πολιτισμού.

Αθήνα, 25/5/2010

Το ΔΣ του Συλλόγου